Niestabilna sytuacja na rynkach energii elektrycznej w Europie
Od kilkunastu miesięcy obserwujemy skoki cen na hurtowych rynkach energii elektrycznej. Gwałtowne wahania i wzrost cen odbijają się niekorzystnie na odbiorcach końcowych. W poniższym poradniku postaramy się odpowiedzieć na pytania, czym jest rynek energii elektrycznej i jakie są przyczyny braku stabilizacji cen.
Rynek energii elektrycznej w Polsce i Europie – jak funkcjonuje?
Każdego roku zużycie energii elektrycznej na świecie rośnie i nic nie wskazuje na to, aby w najbliższej perspektywie ten trend miał się zmienić. Nic dziwnego, że produkcja, sprzedaż i dystrybucja energii ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa naszego kontynentu i każdego pojedynczego państwa. Dla uwolnienia cen i ułatwienia gromadzenia optymalnych ilości tego zasobu podmioty krajów członkowskich UE mogą dowolnie handlować prądem.
Rynek energii elektrycznej w Europie to skomplikowany system połączonych ze sobą naczyń. Dochodzi w nim do porozumień i transakcji na różnych płaszczyznach, a udział w tych procesach biorą producenci, dystrybutorzy i konsumenci. Możliwość sprzedaży nadwyżek prądu i zakupu w przypadku jego niedoborów sprawia, że stabilność energetyczna naszego kontynentu jest większa. Wadą jest jednak to, że wszelkiego rodzaju kryzysy są odczuwalne przez wszystkich członków systemu.
Brak stabilizacji na rynku energii elektrycznej – najważniejsze przyczyny
Przynajmniej od kilkunastu miesięcy obserwujemy, jak rynek energii elektrycznej w Polsce i w Europie traci dotychczasową stabilność. Pierwsze poważne wahania cen były zauważalne już w okresie pandemii koronawirusa. Jednak obecnie dostrzegamy zmiany, z którymi nie mieliśmy do czynienia nigdy wcześniej. Hurtowe ceny prądu w ciągu roku wzrosły nawet dwukrotnie, w międzyczasie naprzemiennie gwałtownie wzrastając i notując chwilowe spadki.
Co jest przyczyną takich zawirowań? W ostatnich miesiącach rynek energii elektrycznej musiał zmagać się z kilkoma nieprzychylnymi czynnikami. Poza niestabilnym czasem pandemii wyraźnie wzrosły ceny paliw kopalnych, stosowanych do wytwarzania energii elektrycznej. Kolejnym czynnikiem był wzrost cen praw do emisji CO2, które są związane z koniecznością ograniczenia emisji i proekologiczną polityką EU. Wycofywanie się z energii węglowej i wciąż niewystarczająca moc pozostałych źródeł doprowadziły do powstawania braków tego zasobu i wzrostu jego cen.
Dodatkową siłą, która rozchwiała ceny, okazała się światowa sytuacja polityczna. Na skutek ataku Rosji na Ukrainę, w lutym 2022 roku doszło do ograniczenia handlu z Federacją Rosyjską i to w obu kierunkach. W wyniku tego na rynkach europejskich zabrakło paliw kopalnych, węgla i gazu. Warto zaznaczyć, że kraje takie jak Niemcy i Hiszpania sporą część swojego miksu energetycznego opierały właśnie na elektrowniach gazowych, bezpieczniejszych niż jądrowe i bardziej ekologicznych niż węglowe. Wynika z tego, że niestabilna sytuacja na rynku energii elektrycznej w Polsce i w Europie to wypadkowa kilku nachodzących się na siebie czynników.
Wpływ cen na rynku energii na gospodarkę
Energia elektryczna jest zasobem o znaczeniu strategicznym dla całego świata. Większość branży przemysłowych, obiektów o znaczeniu strategicznym, a także instytucji i gospodarstw domowych nie może funkcjonować bez dostępu do prądu elektrycznego. Nic dziwnego zatem, że niestabilny rynek energii elektrycznej odbija się na każdej dziedzinie życia i przemysłu.
Wysokie ceny prądu wynikają głównie ze zwiększonego zapotrzebowania, w stosunku do ilości zasobów. Choć część specjalistów straszy blackoutem, czyli niespodziewaną awarią sieci, nie ma potrzeby wpadać w panikę. Z pewnością podwyżki cen najmocniej dotkną gałęzie przemysłu, w których zapotrzebowanie energetyczne jest najwyższe. Wyższe koszty odczują też zwykli konsumenci, nie tylko w rachunkach za prąd, ale też w cenach produktów, jakie znaleźć można na sklepowych półkach.
Brak stabilizacji na rynkach energii elektrycznej może być okazją do refleksji na temat sprzedawców prądu. Wobec problemów z paliwami kopalnymi warto postawić na dostawcę energii dla domu, który korzysta wyłącznie z OZE, takim jak Polenergia
