Sytuacja na rynku hurtowym energii elektrycznej
Energia elektryczna jest zasobem, który podlega podobnym procesom rynkowym tak, jak inne wyroby. Na rynku działają firmy produkujące prąd, ale także zajmujące się jego dystrybucją i sprzedażą. W ostatnich miesiącach sytuacja na hurtowym rynku energii elektrycznej zmieniła się na niekorzyść konsumentów. Jak działa rynek i z czego wynikają te zmiany?
Rynek hurtowy energii – na czym polega?
W ostatnich miesiącach energia elektryczna, a szczególnie jej cena, są odmieniane przez wszystkie przypadki. Ostatnie podwyżki taryf i dodatkowo zapowiadane już w najbliższym czasie coraz wyższe ceny, są wypadkową sytuacji na rynku hurtowym energii. System, który miał na celu uwolnienie rynku energetycznego i obniżenie cen prądu, stał się obecnie źródłem wysokich cen.
Czym jest rynek energii elektrycznej? W ten sposób nazywany jest system handlu energią elektryczną, który został uregulowany Prawem Energetycznym. Obecnie handel prowadzony jest w trzech sektorach:
- rynek giełdowy – najpopularniejsza forma, gdzie prąd jest sprzedawany na giełdzie towarowej, a kurs jednostki jest ustalany na podstawie popytu i podaży towaru w danej sytuacji,
- rynek kontraktowy – to umowy dwustronne pomiędzy producentami energii, a jej odbiorcami, najczęściej dużymi firmami, samorządami itp. Umowy z reguły mają charakter tajny i obejmują długi okres, nawet kilkunastu lat. Ceny energii elektrycznej nie zawsze są bezpośrednio związane z aktualną sytuacją na giełdzie,
- rynek bilansujący – specyficzny rodzaj rynku, który zajmuje się wyrównywaniem różnic pomiędzy podażą a popytem.
Uczestnicy rynku energii elektrycznej
W handlu energią elektryczną mogą uczestniczyć podmioty, które zajmują się następującymi typami działalności:
- wytwarzanie – wszystkie firmy, których działalność obejmuje produkcję prądu, niezależnie od źródła energii elektrycznej. To te podmioty symbolicznie dostarczają swoje zasoby na rynek hurtowy,
- dystrybucja – firmy zapewniające dostęp do linii przesyłowych, opiekujące się sieciami i jednocześnie zapewniające sprzedaż prądu,
- sprzedaż – przedsiębiorstwa dostarczające energię do końcowych odbiorców indywidualnych lub przedsiębiorstw. Często zajmują się jedynie zakupem i sprzedażą
Działalność wszystkich tych podmiotów jest regulowana przepisami i poddawana ścisłej kontroli za pomocą regularnych sprawozdań z działalności.
Obecna sytuacja na rynku hurtowym energii elektrycznej
Złożona sytuacja polityczna doprowadziła do sytuacji, w której ceny energii elektrycznej bardzo szybko rosną. Traktując prąd jako standardowy towar, choć o znaczeniu strategicznym, doprowadziliśmy do sytuacji, w której jest on podatny na zmiany rynkowe. Obecnie zapotrzebowanie na energię dla firm i odbiorców indywidualnych rośnie szybciej niż zdolności do wytwarzania energii przez uczestników rynku. Wyższe są też koszty wytwarzania samej energii elektrycznej, ponieważ trudniejszy stał się dostęp do surowców. Wstrzymanie dostaw gazu i węgla z Rosji doprowadziło do braku paliw potrzebnych do wytwarzania prądu.
Warto pamiętać, że wpływ na cenę prądu mają wszystkie źródła energii elektrycznej, które mają udział w miksie energetycznym na danym rynku. Nie od dziś wiadomo, że najtańsza energia jest w Skandynawii, a konkretnie w Szwecji i Finlandii. To tam udział Odnawialnych Źródeł Energii w miksie jest najwyższy. Inwestycja w OZE, o których szerzej pisaliśmy w artykule “Czym są odnawialne źródła energii?” jest zatem odpowiedzią na rosnące ceny prądu i warto wspomóc sprzedawców, którzy gwarantują prąd pozyskiwany tylko ze źródeł odnawialnych.